Jan Achacy Kmita
Jan Achacy Kmita (died 27 August 1624[1] or sometime in 1628[2]) was a Polish poet and translator from Bochnia.
Kmita translated Virgil's Aeneid and Eclogues (1591, 1588) and was particularly well known for his funerary poetry,[3] including Treny na Śmierć Katarzyny Barnickiey Starościny Niepołomickiey (Cracow, 1588) and Łów Dyjanny (1588). His other writings included Żywoty Królów polskich (1591); Spitamegeranomachia (1595), a mock-heroic work about the wars of Stefan Batory; and a prefatory poem in Simon Syrenius's Zielnik (1613).
Kmita served in Stefan Bathory's Livonian Wars, and later in life was a member of the Babin Republic.[4]
In addition to his literary activities, Kmita served as podżupnik (administrator) of the Bochnia Salt Mine.[5]
Works
[edit]- Seper = Ein send Breief, abo list od Zydow Polskich, Po Messyasza: Ktory iako Zydzi wierzą w Raiu siedzi, czekaiąc czasu przyścia swego. Cracow(?), 1601.
- Proces sprawy Bocheńskiey. 1610.
- Talmud Abo Wiara Zydowska. Cracow: 1610; Lublin: Anna Konradowa, 1642.
- Ierycho Nowe. 1615.
- Akatergaston To iest Vtracenie ozdoby Ciała żywego Zacnie Vrodzonego Pana Spytka Stanisława Faliboga z Ianowic... Cracow, after 10 March 1622.
- Peszach Hoc est Pascha Siue Transitus a Vitiis Ad Summos Apices Virtutem et Religionem. 1623.
- Kruk w złotey klatce abo Żydzi w świebodney wolności Korony Polskiey. 2nd ed., Cracow, 1648.
Poetry
[edit]- Funerary poetry
- Łów Dyjanny. Cracow: Mikołaj Scharffenberg, 1588.
- A paraphrase of Ad Ascanium cardinalem S. Viti Venatio by Adrian da Corneto (1505).
- Threny na smierć jey mości Paniey Katarzyny Branickiey, Starościney Niepołomskiey &c. Cracow(?): Mikołaj Scharffenberg(?), after 8 October 1588.[6]
- Treny bardzo smutne na zeszcie z tego świata .. pana imei książęcia Janusza Zbaraskiego, wojewody bracławskiego, starosty krzemienieckiego. Cracow, 1608.
- Treny bardzo smutne na pogrzebie Anny Mińskiej. Cracow, 1609.
- Salicernium na pogrzeb Pawła Czernego z Wilowie. Cracow, 1610.
- Apotheosis starożytney familiey nieboszczyka Swięey Pamięi księdza Woyciecha Szydłowskiego... Cracow: Bazyli Skalski, 1617.
- Osculum mortis praeclara nobilitate. Cracow, 1621.
- For the death of Krzysztof z Bogoryi Podłeski.
- Monodia abo pocałowanie śmierci. Cracow, 1622.
- For the death of Helżbieta of Sienna.
- Threny na śmierć syna Jana Chwaliboga, rotmisztrza powiatowego. Cracow, 1624.
- Other poems
- Jana Szemeta Trymachia. Cracow: drukarnia Łazarzowa, 1584.
- Psalma przyjazdu szcześliwego... Zygmunta Trzeciego. Kraków, 1587.
- Dedicated to Olbracht Łaski, Palatine of Sieradz.
- Spitamegeranomachia. 1595. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
- ...S.R.M. Simbola officialium [et] officiorum famulorumq[ue] zupp[a]e Bochnen[sis] nec non regum [et] zuppariorum inclutorum non null[a]e antiquitates. Cracow: Szymon Kempini, 1605.
- Fenix poema. Cracow, 1609.
- Monogamia Iego Mosci Pana Mikołaia Stradomskiego, y [...] Katharzyny Pszomkowny [...] Iakvba Pszomki [...] Corki. Cracow, 1617.
- Includes Morocosmea Babińskie and Epitaphium D. Psomkae fundatoris Soc. Babinensis.
Translations
[edit]- Virgil. Pasterskie Publiusza Wergiliusza Marona rozmowy (Eclogues). Cracow, 1588.
- Dedicated to Grzegorz Branicki z Branic, starosta of Niepołomice.
- Maffeo Vegio. O Eneaszu Trojańskim księgi trzynaste. Cracow, 1591. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
- Penelopea, abo niewinność cudowney niewiasty. 1610. Repr. in Biblioteka pisarzów polskich. Cracow, 1897.
- Symaryjusz przypowieści Salomonowych skomplikowany. Cracow, 1622; Cracow: drukarnia u Alexandra Dynowskiego, 1630.
- Żywoty królów polskich. Cracow: Mikołaj Scharffenberg, 1591.
- Translation of Klemens Janicki's Vitae regum Polonorum (1563).
Other works
[edit]- Summaryjusz przypowieści Salomonowych zkompilowany. Cracow: u Sebastyjana Tabrowica, 1622; 2nd. ed., Cracow: u Alexandra Dymowskiego, 1630.
- O Confederaciey Lwowskiey w Roku 1622 uczynioney nauka za Pozwoleniem Urzędowym Wydana: Multis Simul Criminibus Obruitur qui Contra Patriam Peccat: Impietate, Ingratudine, Ciuium Perturbatione, Ac Matricidi. Cracow: Franciszek Cezary, after 1622. Repr. 1858.
- Poczatki Krolow Rzymskich. Cracow: drukarnia Łazarzowa, n.d.[7]
- Obyczaje tureckie i sposoby ich pożycia, przez sławnego niegdyś i nieszczęśliwego pielgrzyma jerozolimskiego Bartłmieja Jurgiewicza opisane... Cracow, n.d.
- Zwierciadło korony polskiej. n.d.
References
[edit]- Notes
- ^ Estreicher, Bibliografia polska; Aleksander Brückner, "Drobiazgi krytyczne" Prace Filologiczne 6 (1907): 155-60.
- ^ M. Cytowska and Z. Wojas, "Kmita, Jan Achacy," in Polski Słownik Biograficzny, vol. 13 (Wrocław, 1967), 93.
- ^ Teter, Magda. Sinners on Trial: Jews and Sacrilege after the Reformation. Cambridge: Harvard University Press, 2011.
- ^ Cytowska and Wojas, 94.
- ^ Cytowska and Wojas, 93.
- ^ Critical edition: Pełka, Angelika. “Edycja Krytyczna Trenów Na Śmierć Jej Mości Paniej Katarzyny Branickiej, Starościnej Niepołomskiej Jana Achacego Kmity.” Meluzyna: Dawna Literatura i Kultura 4, no. 1 (2016): 67–110.
- ^ Wójcicki suggests that this is a translation of an original by Andreas Loeaechius (Andrew Leech), a Scottish Jesuit living in Cracow in 1594-1609. Wójcicki, 30-31.
- Bibliography
- Cytowska, M. “U źródeł Łowu Dyjanny Jana Achacego Kmity.” Meander XVII, no. 4 (1962): 215-23.
- Michałowska-Mycielska, Anna. “Jan Achacy Kmita: An Anti-Jewish Writer of the First Half of the 17th Century.” Scripta Judaica Cracoviensia: Studia z historii, kultury i religii żydów 4 (2006): 11–15.
- Pepłowski, F. “Vitae regum Polonorum Klemensa Janickiego w przekładzie Jana Achacego Kmity.” Pamiętnik Literacki LXXI, vol. 4 (1980), 201-215.
- Ślaski, Jan. “Jan Achacy Kmita a literatura włoska: (kilka rysów do portretu wierszopisa z pogranicza renesansu i baroku)” Przegląd Humanistyczny 5/6 (224/225) (1984): 61-79.
- Teter, Magda. Anti-Jewish Accusations in Poland: A Medieval or Early Modern Phenomenon? Early Modern Jewries, 2004, Wesleyan University, Middletown, CT
- Włodarski, M. “Walka Pigmejów z żurawiami. Na tropie utworu poprzedzającego poemat Jana Achacego Kmity,” Ruch Literacki XVI, no. 5 (1975): 323-26.
- Wójcicki, Jacek. “‘Początki Królów Rzymskich’ Jana Achacego Kmity Przekładem?” Napis: Pismo Poświęcone Literaturze Okolicznościowej i Użytkowej 4 (1988): 19–36.
| International | |
|---|---|
| National | |
